Günümüzde 6-9 yaş arası beş çocuktan biri obez. Ve bu konuyla en iyi nasıl başa çıkılacağı konusunda pek çok halk sağlığı önerisi varken -sadece çocukları fiziksel olarak değil aynı zamanda duygusal olarak da etkiliyor- bu sorunu çözmek için çocuklukta obezite tedavisi 

sırasında çocuklara değil ebeveynlere odaklanmak gerekiyor. 

Obezitenin genellikle çok fazla kalori ve yağ alımı sonucu olduğu düşünülse de, araştırmacılar günümüzde daha çok gazlı içecekler,

 meyve sularında yüksek miktarda şeker, daha büyük porsiyon boyutları ve fiziksel aktivitedeki azalmanın daha önemli faktörler 

olduğunu söylüyorlar. 

Çocuklarda obezite nasıl ölçülür?  

Halen, vücut kitle indeksi (BMI) çocuğun fazla kilolu veya obez olup olmadığına karar vermek için kullanılmaktadır. 85-95 arası persantiller

 kilolu olarak 95 ya da daha yukarı persantiller obez kabul edilir. 

1976 ve 1980 arasında, 2-5 yaş okul öncesi çocukların yüzde 5’i obezdi. 2007–2008 itibariyle, bu obez çocuk sayısı yüzde 10,4 olmuştur. 

1976-1980 arasında, 6-11 yaş arası çocukların yaklaşık yüzde 6,5’i obezdi. 2007-2008’de ise bu rakam yüzde 19,6’ya yükseldi (Amerikan istatiklerine göre). 

Aşırı kilolu ve obez çocuklar ciddi sağlık sorunları yaşayabilirler. Bu çocukların daha fazla kilolu veya obez olması kardiyovasküler ve diğer

 hastalıklar için çok ciddi risk faktörüdür. Aslında, çocuklarda neredeyse çok az görülen tip 2 diyabet, şimdi endişe verici oranlarda 

teşhis edilmektedir (Type 2 Diabetes and Kids:The Growing Epidemic by Chris Woolston -Dabelea D,el al.JAMA.2014). 

Obez olan çocuklar da yüksek tansiyon ve kolesterol, astım gibi solunum problemleri, eklem problemleri, yağlı karaciğer hastalığı ve mide

  yanması ve reflü olasılığı, depresyon oranı daha yüksektir.  

Çocuklara nasıl kilo verdirilir? 

Fazla kilolu ve obez çocukların kilo vermesi için ebeveyn faktörü çok önemlidir. Fakat çocuklarınızın, süreç boyunca zarar görmeden 

ihtiyaç duydukları beslenmeyi almalarını sağlamak için ne yapabilirsiniz? İşte  çocuğunuza yardım etmenin 9 yolu,  çünkü bu bir aile işi!! 

1. İşe Yarar Gıda, Yaşam Tarzı Seçin 

Bazı diyetler kilo vermeye ve sağlıklı beslenme düzenleri oluşturmaya yardımcı olabilir. Tabii ki, diyet dediğimde, sadece 

çılgınca “günde üç tohum yiyin” diyeti demek istemiyorum. Bunun nedeni, çocuklara sağlık için yemenin sadece kilo vermek

 değil aynı zamanda sağlıklı gelişimini de sağlamak gerekir. 

Akdeniz diyeti; meyveleri, sebzeleri öne çıkarır. Zeytinyağı, balık gibi sağlıklı yağlar ve gıdalarla başlamak iyi bir fikirdir.

 Çocuklar bu yiyeceklerin çoğuna genellikle aşinadır. Akdeniz diyeti vücudumuzu, kalp hastalığına ve tip 2 diyabet ve metabolik

 komplikasyonlar gibi diğer obezite ile ilgili sağlık sorunlarına karşı korumaya yardımcı olur. 

Eğer glüten çocuğunuzla ilgili sorun yaratıyorsa (sıklıkla yaratır) glütensiz bir diyeti takip etmek iyi olabilir. Diyetinizdeki glüteni

 azaltmanın veya ortadan kaldırmanın ilave bir avantajı, beyaz ekmek, un ve makarna gibi rafine karbonhidratlardan uzak kalmaktır. 

Bununla birlikte, insanlar glütenden uzaklaştıkça, glütensiz “abur cubur” lar devreye girebilir. Sağlıksız bir yemeği bir başkasıyla

 değiştireceğinizden korkuyorsanız, Paleo iyi bir seçenek olabilir. Paleo diyeti, tahıllardan, süt ürünlerinden, rafine şekerlerden 

ve baklagillerden kaçınırken proteinlere, sebzelere ve avokado ve hindistancevizi yağı gibi sağlıklı yağlara odaklanır. Ama çocukla

r büyüme çağında olduklarından bu diyetler erişkindeki gibi katı kurallarla uygulanmaz… 

2. İşlenmiş Gıdalara ve Şekerlere Hoşçakal Deyin 

Büyük olasılıkla tüm aileniz, işlenmiş yiyecekleri ve şekeri kestikten sonra sağlık yararları görecektir. Derhal rafine karbonhidratlardan

 kurtulmalısınız, çünkü bunlar sıfır besin değeri olan boş kalorilerdir. 

Daha sonra, sağlıklı olduğunu düşündüğünüz atıştırmalıkları kesmeye başlamanın zamanı gelir. Bu “az yağlı” kurabiyeler? Onlara

 lezzet vermek için şeker ve diğer garip malzemelerle doludur. Aromalı yoğurt? Bunlar genellikle gerçek bir yoğurttan çok, şekerle doludur.

 Meyve suları? Yüzde 100 meyve suyu olmadıklarından sık sık ilave şeker eklenirler. Hazır salata sosları? 

Bunların bazılarının içerik listesi ciddi derecede zararlı ve kalorilidir. 

En iyi çözüm sağlıklı unlardan (badem unu, nohut unu, kinoa unu vs) kek kurabiye yapabilir ve bal ile tatlandırabilirsiniz.

 Bu şekilde, çocuğunuzun hem bedenine ne girdiğini kontrol edersiniz hem de tatlı isteğini giderirsiniz. 

3. Evde Yemek Yapın 

Bu, yoğun aileler için zor olabilir. İş, okul, ev ödevi, aktiviteler arasında yemek pişirmek için zaman yokmuş gibi hissedebilirsiniz.

 Ancak bu, çocuğunuzun kilo vermesine yardımcı olmak için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir. 

Evde pişmiş bir yemek, çocukların uygun porsiyon büyüklüğünde besleyici bir şeyler yedikleri anlamına gelir. 

Hafta sonları bir kerede birkaç öğün yemek yapabilir ve hafta boyunca bu servisi yapabilirsiniz.  

4. Harekete Geçin 

Çocuğunuz spor yapmaktan hoşlanıyorsa, okuldan sonra oyun ya da spor yapmasını teşvik edin.

 Daha iyisi, fiziksel aktivitesine eşlik edin ve daha fazla vakit geçirin. Birlikte yürüyüşlere çıkabilir, 

koşuya katılabilir, YouTube yoga uygulamaları yapabilir veya havuzda yüzebilirsiniz.. 

5. Mutfakta Çocuk Olun 

Çocukların bir şeyi ellerinde bulundurmaları halinde bir şeyler yemeleri daha muhtemeldir. Mutfağı aile dostu bir bölge yapın. 

Çocuklarınızın sebzeleri yıkamasını veya doğramasını veya soğan sarımsak ayıklaması gibi temel yemek hazırlama işlemlerini 

yapmasını sağlayın. Ailenin hafta boyunca hangi tarifleri yemesi gerektiğini birlikte karar verin seçenekler sunun… 

6. Yeni Yiyecekler Sunun 

Damaklarımızın yeni yiyeceklere adapte olması epeyce deneniyor. Bu nedenle, lahana veya kinoa gibi yeni bir bileşen sunarken,

 çocuğunuz onu sevmiyorsa, cesaretiniz kırılmasın. Yeni yemeği tüm yemeğin temeli değil, bir parçası yapın ve çocuğunuzun

 denemesine izin verin. Eğer bundan hoşlanmıyorsa, onu yemesi için zorlamayın, ama belli aralıklarla sunmaya devam edin.

 Sonunda, çocuğunuz bunu deneyebilir… 

7. Yiyecekleri Şeytanlaştırmayın 

Çocuğunuzun yediği her şeyi kontrol edemezsiniz. Özellikle büyüdükçe arkadaşlarının evlerini, doğum günü partilerini ve

 okul sonrası etkinliklerini ziyaret edecek. Herhangi bir yiyecek grubunu şimdiye kadarki en kötü şey haline getirmemek önemlidir.

 Çocukların ara sıra bir kurabiye kaçamağı olursa kendilerini suçlu ya da başarısız hissetmelerini sağlamayın. Bunun yerine,

 belirli yiyecekleri yedikten sonra nasıl hissettiğini fark etmelerine odaklanın ve bazı yiyeceklerin özel durumlar için olduğunu 

veya çok az yemeleri gereğini açıklayın. 

8. Porsiyon Boyutlarına Dikkat Edin 

En azından ergen olana kadar, çocuklara çocuk porsiyonları verilmelidir. Tabii ki, çocukların besin ihtiyaçları aktivitelerine, 

cinsiyetlerine, metabolizmalarına vb. bağlı olarak değişir. Küçük bir porsiyonla başlayın, çocuk hala acıkırsa, ikinci porsiyonu sunun. 

9. Mutfağı ve Buzdolabını Düzenleyin 

Ailede herkes zararlı abur cubur şeyler yerken, çocuğun sağlıklı yemek yemesi beklenemez. Yani tüm aile ve herkesin iyiliği 

için sağlıksız yiyecekleri evden uzak tutun. Buzdolabına yıkanmış, kesilmiş meyve parçaları ve sebzeler yerleştirin.

 Siz sağlıklı beslenin, çocuklar da buna uyacaktır! 

Çocuklar İçin Nasıl Kilo Verileceğine İlişkin Önlemler… 

Çocuğunuz için herhangi bir kilo verme planına başlamadan önce, bir çocuk doktoruna danışmalısınız. Kilo alımı ve gıda alerjileri

 gibi herhangi bir sağlık nedenini olup olmadığının belirlenmesi gerekir. Doktor ayrıca çocuğunuzun kilosu, yaşı, boyu ve 

cinsiyetine uygun ne kadar kilo vermesi ve her hafta güvenli bir şekilde ne kadar kaybetmesi gerektiğini belirlemenize yardımcı olur. 

Biraz daha fazla yardıma ihtiyacınız olabileceğini düşünüyorsanız, doktorunuz sizi çocuğunuz ve aileniz için doğru diyetin 

planlanmasına yardımcı olabilecek bir diyetisyenle de temasa geçirebilir. 

Kilo gerçekten zor bir konudur ve aynı zamanda yargılayıcı görünmeden kilo vermeyi teşvik etmek de zor olabilir. 

Kendinize ait kilo ve vücut sorunlarınız varsa, çocuğunuzun kilosuna takılmamak zor. Bu durumda, profesyonel yardım 

almak kendiniz ve herkes için yararlı olabilir. 

Çocuklar İçin Kilo Verme Konusunda Son Düşünceler… 

Dünyada çocukluk çağı obezitesi ve buna bağlı hastalıklar artıyor. Çocukların mutfakta yardım alması ve çocuklarınızla 

aktif işbirliği, sağlıklı diyetler yapması, ebeveynlerin katılımı çocuklukta obezite ve fazla kilolarla mücadele etmenin 

en iyi yollarından biri ve çocuklar için kilo vermenin ilk adımıdır. 

Zor olabilir, ancak çocuklarımızda obezite ve fazla kilo ile başa çıkmak gerçekten önemlidir, bu başarılırsa çocuklar 

olabildiğince sağlıklı ve mutlu büyürler. Ebeveynler olarak, iyi bir örnek oluşturup besleyici beslenme alışkanlıkları

 kazanmalarına yardımcı olduğumuzda, herkesin kazanacağı açıktır ve çocuklar için kilo vermenin daha iyi bir yolu yoktur. 

Yazan: Ömer Saltan

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Fitoterapist